جهاد برای تأمین آتیه (6)

در اسلام تأکید فراوان شده که باید برای معاش تلاش کرد ولی عده‌ای می‌خواهند بدون هرگونه رنجی به گنج دست یابند. برخی از این افراد که خام هستند و با خیالات زندگی می‌کنند دلشان می‌خواهد شب که خوابیدند، در خواب یا بیداری آدرس گنجی به آنان داده شود و یا تعدادی از آن‌ها که مذهبی هستند، فکر می‌کنند فقط با دعا کردن می‌توان به زندگی راحت دست یافت، اما قرآن کریم می‌فرمایید:
  «وَ أَنْ لَیْسَ لِلإنْسانِ إلاّ ماسَعی» یکی از ابعاد کوشش برای زمان حال است و بعد آن برای آینده است. البته در احادیث قدسی آمده است که خداوند به پیامبر گله کرد که من از بنده‌ام عبادت فردا را نخواستم ولی او از من روزی ماه‌ها و سال‌های آینده را یک‌جا می‌خواهد! البته این مفهوم عرفانی از آن جهت است که خداوند قادر است بندگان خود را تأمین کند. به گفته‌‌ی حجت‌الاسلام قربانی، امام جعفر صادق (ع) به تازه مسلمانی فرمودند: «اگر دو نکته را رعایت کنی مسلمان واقعی هستی؛ اول این‌که مرگ را فراموش نکنی و به آن یقین داشته باشی، دوم این‌که بدانی خداوند اول روزی تو را به تو می‌دهد و نگران آن نباشی.» ولی به هر حال باید بشر هم فعالیتی بکند، چنان‌چه امام جعفر صادق (ع) در جای دیگری می‌فرماید: «برای دنیای خود چنان فعالیت کنید که گویا صد سال دیگر زنده هستید و برای آخرت خود چنان بکوشید که گویا همین فردا خواهید مرد.» لذا تأمین زندگی و آینده دو مقوله‌ی مهم زندگی فردی و اجتماعی را تشکیل می‌دهند. این نیاز در قرون معاصر بیش‌تر و بهتر مورد توجه قرار گرفته تا جایی که مؤسسات زیادی برای این کار به وجود آمدند، از سازمان‌های تأمین اجتماعی گرفته تا شرکت‌های بیمه درصدد برطرف کردن این نیاز هستند. البته دولت‌ها در بسیاری از کشور‌ها این وظیفه را انجام می‌دهند. کلمه‌ی «دولتی» خیال مردم را راحت می‌کند؛ کار دولتی، کالای دولتی، وام دولتی و... اما شرکت‌ها در برخی کشور‌ها چنین اعتباری دارند که نام نهادشان اعتمادبخش است و اغلب شرکت‌های بیمه نیز چنین حالتی دارند. در ‌‌نهایت در پشت‌‌ همان شرکت‌ها هم دولت وجود دارد و با خط مشی دولت‌ها اداره می‌شود زیرا امکان ندارد در یک کشور دو نوع خط مشی حاکم باشد؛ یا دولت‌ها تابع شرکت‌ها هستند یا شرکت‌ها تابع دولت‌ها و البته هرکدام قوی‌تر باشند دیگری را در خود حل می‌کنند تا هماهنگ باشند.    
متأسفانه یا خوشبختانه در ایران مردم در درجه‌ی اول به خدا متکی هستند و به رزق او امیدوار و لذا چندان در فکر تأمین آتیه نیستند. آن‌هایی که در فکر تأمین آتیه هستند، فقط دولت را قبول دارند یعنی در واقع دولت را روزی‌دهنده می‌دانند! به گزارش محسن زهره‌وند، به عنوان مثال تمامی کودکان وقتی می‌خواهند همراه پدر نماز بخوانند، به جای به قبله، رو به پدر یا مادر می‌ایستند! در واقع پدر و مادر را قبله‌ی خود می‌دانند. توصیه‌ی شرع مقدس اسلام به پدر و مادر‌ها همین است که به هر قولی که به کودکان می‌دهند، عمل کنند زیرا کودکان، پدر و مادر را روزی‌دهنده‌ی خود می‌دانند. انسان‌ها هم بنابر رشد عقلی خود پدر و مادر، رییس شرکت، مدیر اداره، رییس دولت یا سازمان‌های بین‌المللی را ولی نعمت خود می‌دانند. لذا بیمه در ایران چندان جایگاهی ندارد. به گزارش مهندس رحمتی از خانه‌ی ورزشکاران معمولاً هیچ ورزشکار یا هنرمندی بیمه نیست! البته به این معنا نیست که دولت امکان بیمه کردن را برای آن‌ها فراهم نکرده، بلکه اغلب اوقات تنبلی یا بی‌اعتقادی خود آنان است. مثلاً وقتی به آن‌ها گفته می‌شود مقداری از حقوق آن‌ها برای بیمه کسر خواهد شد، فوری می‌گویند فعلاً آن پول را کسر نکنید! اما طبیعی است همین که پا به سن گذاشتند و زمستان زندگیشان فرا رسید حاضر می‌شوند چند برابر بدهند، اما دیگر دیر شده است. یعنی از یکسو مردم علاقه‌ای به بیمه شدن از خود نشان نمی‌دهند و از سوی دیگر، برنامه‌ریزی دولت برای بیمه بی‌نتیجه است. یک روز کارگران ساختمانی اعتراض می‌کنند که بیمه نیستند، سال‌ها طول می‌کشد تا دولت مصوبه‌ای بگذراند و با 23 هزار تومان ماهانه آن‌ها را بیمه کند یعنی 77 هزار تومان بقیه را دولت به بیمه بدهکار می‌شود، بعد دولت نمی‌تواند آن 77 هزار تومان را بدهد و ناچار بیمه حکم توقیف می‌گیرد و یکی از شرکت‌های دولتی را مصادره می‌کند! از سوی دیگر حتی کارگران ساختمانی به علت نامشخص بودن درآمدشان ممکن است‌‌ نتوانند همان 23 هزار تومان را هم مرتب بپردازند در نتیجه امتیاز خودشان را به دیگران واگذار می‌کنند و به نام آن‌ها افراد دیگری بیمه می‌شوند یا از دفترچه‌های آنان استفاده می‌شود. همین‌طور بحث خبرنگاران که حتی اعتراض رییس دولت را هم بر می‌انگیزد که چطور سه هزار خبرنگار در زمان کوتاهی ناگهان 9 هزار نفر می‌شوند؟ بهترین راه بیمه یک کاسه کردن آن است یعنی مانند هدفمندسازی یارانه‌ها همه بیمه شوند و‌‌ همان 7 درصد را بپردازند. با این کار اولاً سرمایه‌ی بیمه هر چه همگانی‌تر باشد بیش‌تر  شده و ریسک آن کم‌تر می‌شود، یعنی احتمال و خطر بیماری همه با هم بسیار کم‌تر است، ثانیاً دیگر این همه دفا‌تر و هزینه برای محاسبه و اخذ جریمه و امثال آن تعطیل می‌شود.